Raport „Postawy społeczne wobec biobankowania ludzkiego materiału biologicznego”

Szanowni Państwo,   Przedstawiamy raport pt. „Postawy społeczne wobec biobankowania ludzkiego materiału biologicznego” sporządzony w ramach zadania 6. Analiza aspektów etycznych, prawnych i społecznych biobankowania ludzkiego materiału   biologicznego w Polsce, projektu pn. Utworzenie sieci biobanków w Polsce w obrębie Infrastruktury Badawczej Biobanków i Zasobów Biomolekularnych BBMRI-ERIC.

Biobankowanie nie może rozwijać się bez wrażliwości na społeczne postawy, oczekiwania i obawy związane z wykorzystaniem ludzkiego materiału biologicznego w badaniach naukowych. Wsparcie dla idei biobankowania oraz efektywna współpraca z dużą liczbą uczestników badań jest możliwa tylko w oparciu o wysoki poziom zaufania społecznego oraz poznanie czynników wpływających na gotowość do przekazania próbek. Celem przeprowadzonej analizy był przegląd istniejących badań na temat postaw społecznych wobec biobankowania ludzkiego materiały biologicznego. Analiza 64 publikacji pozwoliła wyodrębnić w tym obszarze kilka najczęściej pojawiających się wątków:

1) wiedza na temat biobanków,

2) opinie o biobankowaniu,

3) gotowość do oddania próbek,

4) motywacje dawców,

5) percepcja korzyści i ryzyka,

6) preferowany rodzaju zgody,

7) kwestia własności próbek,

8) zaufanie do instytucji gromadzących dane, oraz

9) cechy społeczno-demograficznych potencjalnych dawców.

Choć znaczna część różnych społeczeństw nie posiada wiedzy na temat biobankowania, to duża liczba respondentów wyraża gotowość przekazania próbek. Skłonność do udziału w biobanku i preferencja dla danego modelu zgody zależą jednak nie tylko od poziomu wiedzy badanych, ale także systemu wartości, doświadczeń życiowych, spodziewanych korzyści i zagrożeń oraz zmiennych kulturowych i socjodemograficznych. W podsumowaniu wskazano na czynniki warunkujące zaufanie społeczne do biobankowania. Analiza przygotowana została przez dr. hab. Jana Domaradzkiego z Pracowni Socjologii Zdrowia i Patologii Społecznych Katedry Nauk Społecznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (kontakt do autora: jandomar@ump.edu.pl).   

Odnośnik do aktualnej wersji raportu – LINK

dr hab. Jakub Pawlikowski,

Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Lublinie 

Koordynator zadania 6